Muzeum Pienińskie im. Józefa Szalaya znajduje się w historycznym budynku dawnej strażnicy granicznej w Szlachtowej, niedaleko Szczawnicy.
Pierwsza siedziba mieściła się w Dworku Gościnnym w Szczawnicy. Muzeum powstało dzięki samym mieszkańcom, którzy planowali marzyli o nim już w latach dwudziestych ubiegłego wieu. Pasjonaci historii swojej małej ojczyzny sami zbierali i podarowali muzeum cenne eksponaty.
Dziś odwiedzający mogą podążać ścieżkami historii regionu pienińskiego, odkrywając życie jego dawnych mieszkańców, zanim Szczawnica stała się uzdrowiskiem. Ekspozycja przybliża znaczenie rzeki Dunajec i górskich połonin dla lokalnej społeczności oraz opowiada o przyczynach, dla których musieli oni opuścić swoje domostwa. Spacerując galerią Dunajca, łączymy miejscowości Czorsztyn, Sromowce, Szczawnicę i Krościenko, odkrywając ich wspólną historię.Dziedzictwo kulturowe regionu jest równie bogate co naturalne i wprowadza nas w unikalny mikrokosmos pieniński, gdzie spotykają się różne kultury, wyznania i narodowości. Wędrówka przez wieki rozpoczyna się od XIII wieku, od czasów budowy zamków obronnych i zakładania osad przez św. Kingę, aż po odwiedziny w świątyniach różnych wyznań i domach mieszkańców.
Poznajemy też ich codzienne życie, związane z pasterską gospodarką, charakterystycznym budownictwem i strojem ludowym oraz tradycyjnymi zajęciami, takimi jak flisactwo Górali i druciarstwo u Rusinów.
16 marca 2024 o godz. 12:00 rozpoczną się uroczyste obchody 65. rocznicy Muzeum Pienińskiego im. Józefa Szalaya. Towarzyszyć im będzie otwarcie stałej ekspozycji poświęconej wybitnemu olimpijczykowi Stefanowi Kapłaniakowi – Cenkowi oraz promocja 12.tomu Zeszytów sądecko-spiskich.
